การคัดเลือกสายพันธุ์ไก่บ้านหรือไก่พื้นเมือง

สายพันธุ์ต้นแบบคือสายพันธุ์ที่ใช้เป็นต้นเหล่าในการพัฒนาสายพันธุ์ของตนเองหรือของฟาร์มเพื่อสร้างเอกลักษณทางสายพันธุ์หรือต่อยอดทางพันธุกรรมให้โดดเด่นตามความต้องการของฟาร์ม

จุดอ่อนของการเลี้ยงไก่ในประเทศเราก็คือเราขาดการพัฒนาสายพันธุ์อย่างเป็นระบบไม่มีสายพันธุ์ที่โดดเด่น ส่วนมากซื้อกันมาก็ผสมเลี้ยงหรือจำหน่ายเลย ไม่มีการบันทึกประวัติหรือการทดลองอย่างต่อเนื่องและเป็นระบบ เมื่อเลี้ยงนานไปเราอาจประสบปัญหาไก่เลี้ยงยาก  หรืออ่อนแอ หรือลักษณะเด่นๆ หายไป เช่นกลุ่มเลี้ยงไก่ชนผสมไปมาไก่ไม่ค่อยเก่งเท่าเดิม พวกนี้คือลักษณะด้อยที่ปรากฎเกิดจากการผสมพันธุ์โดยขาดการคัดสรรสายพันธุ์

วิธีการคัดสรรสายพันธุ์

1.เลือกพ่อแม่พันธุ์ที่มีโครงสร้างสมบูรณ์สมส่วน จับดูกระดูกอกไม่คด ไม่ผอมมากหรืออ้วนมากเกินไป น้ำขนเงางาม ใบหน้าและหงอนแดง ดวงตาสดใส แข้งขาสมบูรณ์ ไม่ติดเชื้อโรค

2.ลักษณะเฉพาะทางสายพันธุ์ ต้องคัดให้ตรงตามที่ตนเองต้องการทั้งสายพ่อและสายแม่ เช่นต้องการไก่เนื้อดี  สายพ่อสายแม่ต้องเนื้อดีรูปทรงต้องดีกล้ามเนื้ออกเนื้อขาต้องดีเป็นต้น  หรือท่านที่คัดไก่ชนเราต้องการไก่ชนลักษณะใดเราก็ต้องหาลักษณะนั้นมาผสมกัน เช่นต้องการไก่ชนตีหลังเชิงมุดมัดเราก็ต้องหาลักษณะนี้มาทั้งเหล่ากอตัวผู้และตัวเมียแต่เอามาคนละเหล่า

3.การคัดเชิงคุณภาพไก่พื้นบ้านบางสายที่ต้องการลักษณะทางคุณภาพเป็นพิเศษ เพื่อนำมาผสมพันธุ์ตั้งต้นเหล่า เช่นคนเลี้ยงไก่ชนต้องการเลี้ยงเพื่อชน คุณภาพพิเศษของไก่ชนคือต้องตีเจ็บและต้องมีความมานะอดทนมีชัยชนะ พ่อแม่ทั้งสองฝั่งต้องมีคุณภาพสิ่งนี้ด้วย  คนเลี้ยงไก่เนื้อต้องการคุณภาพพิเศษ เช่นเนื้อดำ หนังดำ หรือผิวหนังเหลืองเนื้อสีชมพู  เวลาคัดพ่อแม่ก็ต้องมีคุณภาพพิเศษพวกนี้ด้วย

4.นำไก่จากข้อ3 สำหรับการคัดมาทำต้นแบบสายพันธุ์ มาผสมทำต้นเหล่า ควรมีอย่างน้อย 4 กลุ่มผสมที่มีักษณะคุณภาพที่เหมือนกันแต่คนละสายพันธุ์นำมาผสมข้ามกัน  

5.คัดลูกจากข้อ 4 ที่โดดเด่น มีลักษณะคุณภาพพิเศษที่เรากำหนดชัดเจนตามข้อ 3 มาทำต้นเหล่าผสมข้ามกันอีกครั้ง

หากสามารถทำในขั้นตอนที่ 6และ 7 ต่อเนื่องและทำได้หลายกลุ่มแล้วนำรุ่นลูกรุ่นหลายมาไขว้เพื่อคัดสรรสายพันธุ์ต่อเนื่องในที่สุดเราจะได้สายพันธุ์ที่โดดเด่นมีคุณภาพพิเศษของเราเอง เราก็บันทึกลักษณะเด่นทางสายพันธุ์ของเราให้ชัดเจน จะขายสายพันธุ์หรือทำฟาร์มผลิตไก่ขายก็จะมีคุณภาพสูง